DOĞRUSAL HAREKETLE TALAŞ KALDIRMADA İLERLEME
DEĞERİNİN KESME KUVVETLERİNE ETKİSİ
ÖZET
Bu çalışmada, doğrusal hareketle talaş kaldırmada verilen ilerleme değerlerine bağlı olarak kesme kuvvetlerindeki değişim incelenmiş ve bu amaçla özellikleri bilinen St 44 çelik malzeme üzerinde çeşitli kesme deneyleri yapılmıştır. Deneylerde kesme kuvvetinin ölçülmesi için kiriş tipi yük hücreleri kullanılarak oluşturulmuş deney düzeneği kullanılmış ve elde edilen veriler bilgisayar yardımıyla yorumlanmıştır. Kesme kuvvetinin deneysel olarak ölçülmesinde, kesici takıma uygun bir konumda yerleştirilen yük hücreleri ile kesme kuvveti tarafından kesici takımda oluşturulan yer değiştirmenin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Talaş derinliği ile kesme hızı aynı ilerleme değerleri farklı deneyler 4 ayn grupta toplanarak 16 deney gerçekleştirilmiştir. Her grupta talaş derinliği ve kesme hızı sabit tutulup ilerleme değeri değişken kabul edilerek, ilerlemenin kesme kuvvetleri üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Deney sonuçlarından, her bir grup içerisindeki ilerleme değerindeki değişime bağlı olarak kesme kuvvetlerinin de değiştiği gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler : İlerleme, Kesme kuvvetleri, Dinamometre, Yük hücresi, Vargelleme
THE EFFECT OF FEED RATE ON THE CUTTING FORCES
EV THE MACHINEVG WITH LINEAR MOTION
ABSTRACT
In this study, the effect of feed rate on the cutting force has been investigated in the machining with linear motion. For this aim, several cutting tests were performed on the St 44 steel material by using various cutting parameters. A test arrangement has been designed and constructed to measurement of cutting forces. The beam type load cells were used in this setup and Ali data obtained from this setup were analyzed by computer. In the measurement of cutting forces experimentally it was aimed to determine the deflection of the cutting tool due to cutting force by means of load cells located suitable position on the cutting tool. 16 different tests were carried out in the 4 groups. in the each group, the cutting depth and cutting velocity were constant and feed rate was variable. Test results show that the cutting forces have been changed according to the variation of feed rate.
Keywords: Feed rate, Cutting forces, Dynamometer, Load cell, Shaping
1. GİRİŞ
Kesme kuvvetlerinin büyüklüğü kadar yönü ve doğrultusu da optimum tasarım için gerekli olan faktörlerden bir tanesidir. Kesme kuvvetlerini tespit etmek için mühendislik hesaplamalanyla elde edilen değerlerin, etkisi tespit edilemeyen bazı faktörler ve çok yönlü gerilmeler sebebiyle, ölçülen değerler ile uyuşmadığı görülmüştür. Aynı zamanda teknolojideki hızlı gelişmelere, teorik çalışmalardan ziyade deneysel çalışmaların katkısının daha fazla olduğu da bilinmektedir. Bu sebepten dolayı kesme kuvvetlerinin deneysel olarak ölçülmesi kaçınılmaz olmuştur. Literatürde, talaşlı imalatta kesme kuvvetlerinin ölçülmesi ile ilgili yapılmış pek çok çalışma mevcuttur.
Zhou ve arkadaşları, deneylerinde kesme kuvveti sinyallerini, takım tutucuya yapıştırılan gerilimi , ölçer (strain-gage) ile ölçmüş ve kesme kenarı üzerinde 2-boyutlu gerilme analizi yaparak bunun 3-boyutlu gerilme hesaplanmasında kullanılabileceğini göstermişlerdir [1], Kim ve Kim, bir CNC freze tezgahında x, y ve z eksenlerindeki kesme kuvvetlerini, alternatif akımlı ilerleme servo motorları tarafından çekilen akımların kullanılmasıyla, dolaylı olarak ölçmüşler, dolaylı ölçülen kesme kuvveti sinyallerinin adaptif kontrol biriminde kesme kuvveti düzeltimi amacıyla kullanılabileceğini göstermişlerdir [2]. Santochi ve arkadaşlan, tornalama operasyonlanndaki kuvvetlerin ölçülmesinde gerinim ölçer özellikli kesici takımların kullanıldığı yeni bir görüşü tanıtmışlardır. Takım sapı içerisine sensör yerleştirerek, kullanımı ve kurulumu kolay olan ve radyo-telsiz dalgalan aracılığıyla verilerin CNC'ye aktarıldığı yeni bir sistemi incelemişlerdir [3]. Strafford ve Audy, tek noktadan kesme işlemi yapılan tornalama işlemlerinde oluşan kesme kuvveti bileşenlerine ait bağıntılan ve ı bunların farklı karbon bileşimlerinden oluşan çeliklerin mikro yapıları üzerinde değişen genliklerini t incelemişlerdir [4]. Feldmann ve arkadaşlan, tornalama işlemlerinde kullanılan döner takım V klemensleri içerisine entegre edilen sensör ve sinyal işleme sistemi sayesinde daha yüksek kalitede sinyal elde ederek takım kınlması ya da takım aşınma değerlerini incelemiş, sensör sistemi sinyallerinin değerlendirilmesinde neuronal ağlar kullanmışlardır. [5].
Talaşlı imalatla, özellikle de frezeleme ile büyük benzerlikleri olan bir başka çalışmayı da Büyüksağiş gerçekleştirmiştir. Çalışmada, dairesel testereli blok kesme makinalannda mermerlerin kesilebilirlik analizleri yapılmıştır. Mermerlerin kesilebilirlik deneyleri yapılırken, bir mermer kesme makinası (çalışma mantığı olarak freze tezgahı ile büyük benzerlikleri vardır) üzerindeki, mermerlerin bağlandığı tabla altına 3 adet kiriş tipi yük hücreleri yerleştirilerek yatay, düşey ve eksenel yönlerdeki , kesme kuvvetlerinin aynı anda ölçümü gerçekleştirilmiştir. Kurulan deney düzeneğinde, kesme işlemi f sırasında yük hücrelerinin algıladığı analog sinyalleri transmiter ile güçlendirmiş ve dijital bir I/O kartı V vasıtasıyla bilgisayar ortamına alınarak çeşitli kesilebilirlik deneyleri yapılmıştır [6].
Sayısı daha da çoğaltılabilecek bu çalışmalarla, farklı metotlar kullanılarak kesme kuvvetlerinin ölçülmesi amaçlanmıştır. Yapılan bu çalışmalar çoğunlukla tornalama ve frezeleme işlemlerinde oluşan kesme kuvvetlerini ölçmeyi içermekle beraber [7-20], bu çalışmada incelenen vargel tezgahındaki doğrusal talaş kaldırmada oluşan kesme kuvvetlerinin ölçmesini içeren bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Malzemelerin mikro yapılarının işlenebilirlik ve kesme kuvvetleri üzerindeki etkisini inceleyen çalışmaların sayısı da oldukça sınırlıdır. Özelikle haddeleme işleminin malzemelerin tane yapısının haddeleme yönünde uzamasına ve dolayısıyla malzemenin farklı yönlerde mekanik ve fiziksel özelliklerinin değişmesine sebep olduğu bilinmektedir [21]. Bu durum, malzemede anizotropi olarak isimlendirilir. Kesme kuvvetlerinin malzemenin mekanik özelliklerinden etkilendiği dikkate alınırsa, iş parçasının haddeleme yönüne göre farklı konumlarda bağlanmasıyla, farklı kesme kuvvetlerine ihtiyaç duyulacağı açıktır. Bu nedenle teorik hesaplamalarla bulunan kesme kuvveti değerleri ile deneysel sonuçların karşılaştınlması ile haddeleme yönünün işlenebilirlik üzerindeki etkisinin incelenmesinde bir adım atılması hedeflenmiştir. Bu çalışmada; doğrusal hareketle talaş kaldıran takım tezgahlarından vargel tezgahında, işleme sırasında oluşan; asıl kesme kuvveti (Fc) ve ilerleme kuvveti (F,)'yı ölçmek üzere tasarlanmış ve imal edilmiş bir kuvvet ölçme sistemi kullanılarak [22], doğrusal hareketle talaş kaldırmada ilerleme değerinin kesme kuvvetleri üzerindeki etkisi araştınlmıştır.
2. Doğrusal Hareketle Talaş Kaldırma Esası
2.1. İlerleme Hareketi
Doğrusal hareketle talaş kaldırmada ilerleme hareketi; talaş kaldırma sırasındaki her bir kurs için, kesici takımın doğrusal hattına doğru , yeni bir talaş kaldırma operasyonunun başlayabilmesi amacıyla iş parçasının belirli bir miktar hareket etmesidir. Vargel tezgahındaki talaş kaldırma olayında; kesici takımın ileri-geri doğrusal hareketiyle elde edilen kesme hareketi (v), tezgah tablasına mengene aracılığıyla tespitlenen iş parçasının kesici hareketine dik olarak gerçekleştirdiği ilerleme hareketi (u) ve kesici takımın aşağı-yukan hareketiyle talaş derinliğinin ayarlandığı talaş derinliği hareketi (ua) Şekil 1 'de görülmektedir. Talaş kaldırma işlemi, kesici takımın ileri-geri doğrusal hareketiyle olmakla beraber, bir sonraki kesme işlemi (paso) için iş parçasının (f) ilerleme miktarı kadar hareket ettirilmesiyle kesme sürekliliği sağlanır.
2.2. Talaş Kesiti
Doğrusal talaş kaldırmadaki talaş kesiti de (Şekil 2), tornalamada olduğu gibi; talaş derinliği (a), ilerleme (f), talaş genişliği (b) ve talaş kalınlığına (h) bağlı olarak değişmektedir.
Şekil 1. Doğrusal talaş kaldırma olayı [23] Şekil 2. Doğrusal talaş kaldırmadaki talaş geometrisi
3. DOĞRUSAL HAREKETLE TALAŞ KALDIRMADA OLUŞAN KESME KUVVETLERİ
Doğnısal hareketle talaş kaldırmada kesici takım üzerinde etkili olan kesme kuvvetleri Şekil 3'te gösterilmiş olup Fc kesici takımın kesme yönündeki asıl kesme kuvvetini, Fp iş parçası eksenine dik ve kesici eksenine paralel pasif kuvveti ve Fa'da ilerleme hareket yönünde ilerleme kuvvetini ifade etmektedir. Asıl kesme kuvveti (Fc), Fc = 1,1 x a x f x kn x h"n (1) eşitliği ile hesaplanmaktadır. Eşitlikte kn; h = 1 mm ve b = 1 mm olan bir kesitin özgül kesme kuvvetini, m; özgül kesme kuvvetiyle talaş kalınlığına bağlı bir sabiti, kr ;talaş açısı faktörünü, a; talaş derinliğini (mm), f; ilerlemeyi (mm/dak.) ve " 1 1 " ise doğrusal hareketle talaş kaldırma katsayısını ifade etmektedir [23].
Şekil 3. Lineer talaş kaldırmada kesme kuvvetleri [23]
4. MATERYAL VE METOT
Deneyler Gazi Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Makine Eğitimi Bölümü Talaşlı Üretim Anabilim Dalı Üretim Atelyesinde bulunan CINCINNATI vargel tezgahında yapılmıştır. Deneylerde; teorik hesaplamalarda kullanılan bazı özellikleri önceden bilinen (kn=1780 N/mm2, m=0.17 [24]) boyutları 90x90x32 mm. olan St 44 malzeme kullanılmış olup deney malzemesinin kimyasal bileşimi Çizelge 1 'de gösterilmiştir. Ham deney numunelerinin kalınlığı 35 mm'dir. Malzeme kalınlığını oluşturan her iki üst yüzey, olası dış yüzey tabaka sertleşmesi ihtimali ve oksit tabakasını uzaklaştırmak için 1.5 mm talaş derinliğinde üniversal freze tezgahında işlenmiştir. Deneylerde STELLRAM ürünü SSSCL 2525- 12 takım tutucu ile işlenecek malzemeye uygun kalitede (grade) KORLOY ürünü SCMT 120404-C25 sementit karbür kesici kullanılmıştır.
Çizelge 1. Deney numunelerinin kimyasal bileşimi
Kesme kuvvetlerinin deneysel olarak ölçülmesi için; EŞİT firmasına ait 3 adet kiriş tipi, 2000 N kapasiteli yük hücresi (Şekil 4) kullanılarak, vargel tezgahında kullanılabilecek bir kuvvet ölçme sistemi tasarlanarak imal edilmiştir [22]. Yük hücrelerinin teknik özellikleri Çizelge 2'de verilmiştir.
Şekil 4. Deneylerde kullanılan yük hücresi [22]
Sistemin temelini oluşturan yük hücresinin sinyal tipi analog olup, analog girdisi kuvvet (newton-N) ve analog çıkışı da gerilim (V)'dir.
Ölçme sisteminde kullanılan yük hücresinin çıkışının sinyallerinin yükseltilmesinde bir çeşit amplifikatör olan ADVANTECH fîrmasınm ADAM-3016 izole edilmiş gerinim ölçer girdi modülü kullanılmıştır. Yük hücresinden alınan sinyallerin bilgisayar ortamında okunması ve analizlerinin yapılabilmesi amacıyla programlanabilir örnekleme sayısı 30Mhz (A/D çeviricisi 12-bit ve çevrim zamanı 25usn) olan ADVANTECH ürünü PCL-812PG çoklu fonksiyon özelliği bulunan analog ve dijital I/O kartı ile verilerin okunmasında ADVANTECH ürünü olan GENIE paket programı kullanılmıştır [26].
Doğrusal talaş kaldırma esnasında kesici takıma etki eden kuvvetleri ölçebilmek amacıyla geliştirilen gerinim ölçer esaslı dinamometrenin doğrusal hareketle talaş kaldırma işlemi yapan vargel tezgahı üzerindeki yerleşim konumu Şekil 5'de gösterilmiş olup yük hücresi ile kuvvet ölçmenin temelini, kesme kuvvetleri sonucu oluşan yer değiştirmelerin ölçülmesi oluşturmaktadır. Elde edilen veriler Microsoft Excel 2000 programıyla değerlendirilmiştir.
Şekil 5. Tasannu yapılan kuvvet ölçme düzeneği
5. DENEYSEL ÇALIŞMALAR VE DENEYSEL SONUÇLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
Deneysel çalışmalarda, kuvvet bileşenlerinin üçü de ölçülmekle beraber, bu çalışmanın amacı bakımından sadece asıl kesme kuvveti (Fc) ve ilerleme kuvveti (Fa)'ye ait veriler dikkate alınarak değerlendirme yapılmıştır.
5.1. Sistemin Kalibrasyonu
Tasarımı ve imalatı yapılan kuvvet ölçme düzeneğiyle [22], deneylere geçilmeden önce, sistem kalibre edilmiştir. Deney düzeneğinin kalibrasyonunda, bilinen ağırlıklar metodu kullanılmıştır [27].
Kalibrasyonlarda kullanılacak ağırlıklar 0-20 kg kapasiteli hassas bir elektronik terazide tartılarak, büyüklükleri tespit edilmiştir. Bu ağırlıklar kesici uç kısmında özel olarak açılmış kanala, ağırlığı ihmal edilebilir bir çelik tel vasıtasıyla kuvvet olaşacak yönde ve doğrultuda, şuayla asılmıştır. Her bir ağırlık uygulaması sonucunda kesici takımda meydana gelen yer değiştirmeler, yük hücreleri yardımıyla gerilim (Volt) cinsinden ölçülmüş ve elde edilen veriler kaydedilerek, her bir ağırlığın oluşturduğu en kararlı 100 gerilim verisi (maksimum gerilme değeriyle minimum gerilme değeri arasındaki farkın en az olduğu ardışık okunan 100 veri) seçilerek bunların ortalaması alınmıştır. Kalibrasyon sonucunda elde edilen kalibrasyon eğrileri ve bu eğrilerin belirlilik katsayıları (R2) Şekil 6
ve Şekil 7'de gösterilmiştir
5.2. Deneylerin Yapılışı
Literatürde doğrusal hareketle talaş kaldıran tezgahlarda kesici takıma etkiyen kesme kuvvetlerinin ölçülmesinde kullanılan kesme parametrelerinin seçimine ilişkin herhangi bir çalışmaya rastlanmadığından, deneylerde kullanılacak kesme parametrelerinin seçiminde, yük hücrelerinin çalışma aralığı esas alınmış ve talaş derinliği (a), ilerleme (f) ve kesme hızı (VM) değişkenleri; yük hücrelerinin çalışma aralığını aşmayacak şekilde seçilmiştir. Deneylerde kullanılan kesme parametrelerine ait değerler, Çizelge 3'de gösterilmiştir. Deneylerin yapılışında sırasında aynı talaş derinliği ve devir sayısına (kesme hızına) sahip deneyler (örneğin Deney 1,2,3,4 için a=1.25 mm ve n=23 çiftkurs/dak. (VM=9 m/dak.)) bir gurup oluşturulacak biçimde düzenlenerek (Çizelge 3), ilerleme (f) her bir deney gurubunda değişken kabul edilmiştir. (a), (f) ve (VM) kesme parametrelerine göre deneylerin yapılmasına geçilmiştir. Yapılan deneylerde (nL) ve (a) sabit tutulmuş (f) ise, her bir deney için, değiştirilmiştir. Verilen talaş derinlikleri, talaş kaldırılmadan önceki numune kalınlık değeri ile kesme deneylerinden sonra elde edilen kalınlık değerinin bir kumpasla ölçülmesi ile doğrulanmıştır.
Çizelge 3. Deneylerde kullanılan değişkenler
Deneylerde, numunelerin yalnızca bir yüzeyi kullanılmış olup 90x90 mm boyutundaki her bir numune üzerinde, eşit işleme genişliğine sahip, 4 farklı (f) değeri sıra ile değiştirilerek, toplam 16 değişik kesme deneyi yapılmıştır. Deneylerin tümünde aynı şartlan oluşturmak için, hiç kullanılmamış, yeni sementit karbür kesici uçlar kullanılmıştır. Her bir deney sonrası tezgah durdurularak (f) değeri ve kesici uç değiştirilmiştir.
5.3. Deney Sonuçlarının Değerlendirilmesi
Deneyler sonunda elde edilen yer değiştirme (8) değerleri, deneyler sırasında kaydedilen veriler içerisinden seçilmiş en kararlı 100 verinin ortalamasını göstermektedir. Elde edilen ortalaması alınmış 8 verileri ve bu verilerin kalibrasyon denkleminde yerine konularak, hesaplanan " F c ve F," kuvvetleri Çizelge 4'de gösterilmiştir. Deney sonuçlarına bakıldığında (Çizelge 5, Şekil 8 ve Şekil 9), talaş derinliği (a) aynı fakat ilerleme değeri (f) farklı olan deney grubunda yer alan deneylerin tümünde, ilerleme değerinin artmasıyla asıl kesme kuvvetinde (Fc) ve ilerleme kuvvetinde de bir artış gözlenmiştir. Şekil 8'den de görüleceği üzere, kesme hızındaki artışa bağlı olarak asıl kesme kuvvetinde de bir azalma gerçekleşmiştir. Doğrusal talaş kaldırmadaki kesme hızının ve ilerleme değerinin asıl kesme kuvveti üzerindeki etkisi, tornalamadaki asıl kesme kuvveti üzerindeki ilerleme ve kesme hızı etkilerine paralel bir durumu ortaya koymaktadır[24,28-29]. Asıl kesme kuvvetinde gözlenen ilerleme ve kesme hızı etkisi, ilerleme kuvveti için de söz konusudur (Şekil 9). Talaş kaldırılan numuneler üzerinde her hangi bir yüzey pürüzlülük ölçümü yapılmamasına rağmen, yapılan deneyler sonucunda talaş derinliği aynı olan gruplarda ilerleme değerindeki artışa bağlı olarak yüzey pürüzlülük değerlerinde de gözle görülür bozulmaların olduğu tespit edilmiştir. Aynca deneyler sonucunda, ilerlemedeki artışa bağlı olarak her bir kesici uçtaki aşınma miktarlarının arttığı da yine gözlenmiştir.
Çizelge 4. Deneyler sonunda elde edilen 5 değerlerine bağlı belirlenenF ve F kuvvetleri
6. SONUÇ
Haddelenmek suretiyle kullanıma sunulan malzemelerde, haddeleme yön ve miktarının, kesme kuvvetleri ve işlenebilirlik üzerindeki etkisini araştırmayı hedefleyerek, doğrusal hareketle talaş kaldıran takım tezgahlannda kesme kuvvetlerini belirlemek için yük hücreleri kullanılmak suretiyle tasarlanan ve imal edilen deney düzeneği ile, özellikleri bilinen bir malzeme üzerinde yapılan deneyler sonucunda;
• Doğrusal hareketle talaş kaldıran takım tezgahlarından, vargel tezgahında, talaş derinliğinin ve kesme hızının sabit tutulup ilerleme değerinin artmasıyla asıl kesme kuvvetiyle birlikte ilerleme kuvvetinin de artışların olduğu,
• Aynı talaş derinliği ve ilerlemeye sahip deneylerde, kesme hızındaki artmaya karşılık asıl kesme kuvvetinde de azalmaların olduğu,
• Talaş derinliği ve kesme hızı değişmeyen ancak ilerlemenin değiştiği deneylerde, ilerlemedeki artışla birlikte, numunelerin yüzey pürüzlülüklerinde de artışların meydana geldiği,
• Literatürde rastlanılmayan, vargel tezgahlannda kesme kuvveti ölçülmesi için tasarlanan ve kurulan deney düzeneğinin, benzer çalışmalarda oldukça güvenilir bir şekilde kullanılabileceği görülmüştür. Deney düzeneğinde kullanılan yük hücrelerinin ölçme kapasiteleri arttırılarak, kesme parametrelerinin daha geniş bir aralığında işleme özelliklerinin tespiti gerçekleştirilebilir.
KAYNAKÇA
1. Zhou, J. M., Sturesson, P. O., Sandqvist, H., Stahl, J. E., "Approach For On-line Cutting Edge Stress Estimation", International Journal of Machine Tools & Mamıfacture, Vol. 34, No. 5, pp. 741-751, 1994.
2. Kim, T. Y., Kim, J., "Adaptive Cutting Force Control For a Machining Center by Using Indirect Cutting Force Measurement, International Journal of Machine Tools & Manufacture, Vol 36, No. 8, pp. 925-937, 1996.
3. Santochi, M., Dini, G., Tantussi, G., Beghini, M., "Sensor Integrated Tool for Cutting Force Monitoring", ÇIRP Annals- Manufacturing Technology, Vol. 46, No. 1, pp. 49-52, 1997.
4. Strafford, K. N., Audy, J., "Indirect Monitoring of Machinability in Carbon Steels by Measurement of Cutting Forces", Journal of Materials Processing Technology, Vol. 67, No. 1- 3, pp. 150-156, 1997.
5. Feldman, K., Blöch, W., Göhringer, J., Pitter, F., "Tornada Takım Kontrolü İçin Cok Sensörlü Mikrosistem", Makine Magazin, Sayı: 17 , s. 52-57, 1997.
6. Büyüksağiş, İ. S., "Dairesel Testereli Blok Kesme Makinalannda Mermerlerin Kesilebilirlik Analizleri", Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Eskişehir, 1998.
7. Ay, İ., 1998, Strain-Gage ve Uygulamaları, 1. Balıkesir Mühendislik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Uludağ Üni., Balıkesir Mühendislik Fakültesi, Balıkesir.
8. Dai, X., Gautschi, G. H., 1997, New generation of cutting force dynamometers, International symposium on test and measurement, Proceedings, International Academic Publishers, Beijing, China, pp. 615-616.
9. Hamid, A. A., Ali, Y., 1995, Experimental determination of dynamic forces during transient orthogonal cutting, Journal of Materials Processing Technology, Vol. 55, No. 3-4, pp. 162-170.
10. Heikkala, J., 1995, Determining of cutting force components in face milling, Journal of Materials Processing Technology, Vol. 52, No. 1, pp. 1-8.
11. Jin, W. L., Venuvinod, P. K., Wang, X., 1995, Optical fıbre sensor based cutting force measuring device, International Journal of Machine Tools & Manufacture, Vol. 35, No. 6, pp. 877-883.
12. Kim, J. D., Kim, D. S., 1997, Development of a combined- type tool dynamometer with a piezofilm acceleremeter for an ukra-precision lathe, Journal of Materials Processing Technology, Vol. 71, No. 3, pp. 360-366.
13. Korkut, İ., 1996, Tornalama Esnasında Oluşan Kuvvetlerin, Gerilmelerin Bilgisayar Yardımıyla Ölçülebilmesi Amacıyla Strain-Gage Esasına Dayalı Analog Bir Dinamometre Tasarımı ve İmalatı, G. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara. i
14. Korkut, İ., Dönertaş, M. A., Şeker, U., 1999, Üç boyutlu dinamometre tasarımı ve imalatı, ZKÜ / Karabük Teknik Eğitim Fakültesi Teknoloji Dergisi, Yıl 2, Sayı 1-2, ss. 115-129, Karabük.
15. Nair, R., Danai, K., Malkin, S., 1992, Tuming process identification through force transients, Journal of Engineering for Industry, Vol. 114
16. Nolzen, H., Isermann, R., 1995, Fast adaptive cutting force control for milling operation, IEEE Conference on Applications - Proceedings, IEEE, Pistcatavvay, NJ, USA, pp. 760-765.
17. Özçatalbaş, Y., Ercan, F., 1997, İki bıleşenli gerinim ölçerli torna dinamometresi tasanmı, imalatı ve bilgisayara entegrasyonu, G. Ü. Müh. Mim. Fak. Dergisi, Vol. 12, No. 1, ss. 1-12, Ankara.
18. Plebani, L. J., Fu, J. J. C, 1993, Entropy based method for characterizing dynamic cutting forces and tool wear in face milling processes, Proceedings of the Industrial Engineering Research Conference, Published by IEE, Norcross GA, USA, pp. 365- 369.
19. Rao, B. C, Gao, R. X., Friedrich, C. R., 1995, Integrated force measurement for on-line cutting f geometry inspection, IEEE Transactions on Instrumentation and Measurement, Vol. 44, No 5, pp. 977-980.
20. Youn, J. W., Yang, M. Y., Park, H. Y., 1994, Detection of cutting tool fracture by dual signal measurements, International Journal of Machine Tools & Manufacture, Vol. 34, No. 4, pp.507-525.
21. Kalpakjian, S., "Manufacturing Processes for Engineering Materials", Addison-VVesley, USA, 1991.
22. Kurt, A., 2001, Doğrusal Hareketle Talaş Kaldıran Vargel Tezgahında Kesme Kuvvetlerinin Ölçülebilmesi İçin Bir Dinamometre Tasarımı Ve İmalatı, G. Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
23. Akkurt, M., "Talaş Kaldırma Yöntemleri ve Takım Tezgahlan", Birsen Yayınevi, İstanbul, 1996.
24. Şeker, U., 1998, Talaşlı İmalatta Takım Tasarımı, G.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Ders Notları, Ankara.
25. EŞİT Ürün Katalogu, 1999, EŞİT
26. Advantech Solution Guide I A, 2000, Vol. 91, ADVANTECH
27. Usher, M. J., Keating, D. A., 1996, Sensors and Transducers, Macmiüan Press.
28. ŞAHİN, Y., 2000, Talaş Kaldırma Prensipleri 1, Nobel Yayın Dağıtım
29. Modern Metal Cutting-A Practical Handbook, 1997, Sandvik Coromant Co., Svveden
